Η ιδιαίτερη επίπλωση των αρχαίων Ελλήνων

Οι ιδιωτικές κατοικίες, τα σπίτια των αρχαίων Ελλήνων, δεν ήταν πολυτελή. Ήταν φτιαγμένα κυρίως για να καλύπτουν τις καθημερινές ανάγκες των ανθρώπων. Ήταν κατασκευασμένα από τούβλα αποτελούμενα από λάσπη και οι σκεπές τους καλύπτονταν από πήλινα κεραμίδια. Μπορεί όλα τα σπίτια να ήταν απλά εξωτερικά, το εσωτερικό τους όμως διέφερε ανάλογα με την οικονομική επιφάνεια των ιδιοκτητών τους. Διαφορές υπήρχαν τόσο στους χώρους όσο και στην επίπλωση.

επίπλωση των αρχαίων Ελλήνων

Χώροι

Οι φτωχότεροι αρχαίοι Έλληνες είχαν σπίτια με ένα, δύο ή τρία δωμάτια. Οι πλουσιότεροι ζούσαν σε μεγάλα σπίτια με πολλά δωμάτια. Η είσοδος ήταν τις περισσότερες φορές στη βόρεια πλευρά. Συνήθως ήταν διαρρυθμισμένα γύρω από μια εσωτερική, πλακόστρωτη αυλή που ονομαζόταν αίθριο και συχνά είχαν και έναν όροφο.

αρχαίο ελληνικό μπάνιο

Γυναικωνίτης και ανδρωνίτης

Στο ισόγειο του οίκου βρισκόταν η κουζίνα και η τραπεζαρία που συχνά ονομαζόταν ανδρωνίτης ή ανδρώνας. Στον πάνω όροφο βρίσκονταν τα υπνοδωμάτια και ο γυναικωνίτης που διέθετε περισσότερα δωμάτια από τον ανδρώνα. Πρόκειται για τον χώρο ή τους χώρους στους οποίους οι γυναίκες ύφαιναν στον αργαλειό και έτρωγαν μόνες τους, χωρίς την παρουσία των ανδρών.

αρχαίο ελληνικό ντουλάπη

Ένα στοιχείο που επηρέασε τη διαμόρφωση των σπιτιών στην αρχαία Ελλάδα, ήταν η «μόδα» τού συμποσίου. Η συνήθεια αυτή <<εισέβαλε>> στη χώρα από την Ανατολή τον 7ο αιώνα π.Χ. Στο συμπόσιο έπαιρναν μέρος μόνον άνδρες, ενώ γυναίκες εμφανίζονταν μόνο για να τέρψουν τους συνδαιτυμόνες με την μουσική και το κάλλος τους (αυλητρίδες).

Πολύ γρήγορα, λοιπόν, δημιουργήθηκε, ξεχωριστός, ειδικά φροντισμένος χώρος κοντά στον οίκο για τον σκοπό αυτό, ο ανδρών. Σε αυτόν υπήρχαν περιμετρικά  οι κλίνες, στις οποίες ανακλίνονταν για το συμπόσιο οι άνδρες του σπιτιού και οι προσκεκλημένοι τους. Τον χώρο αυτό συναντάμε ήδη στα σπίτια της Σμύρνης τού 7ου αιώνα π.Χ., και σε ένα πήλινο ομοίωμα των μέσων τού 6ου αιώνα π.Χ. από τη Θήρα. Εδώ, αντί κλινών έχουμε ακόμη καθίσματα, μια και στη Θήρα δεν είχε ακόμη εισχωρήσει η «μόδα» τού φαγητού σε κλίνη.

αρχαία ελληνική φωτογραφία

Η ενδιαφέρουσα επίπλωση των οικιών

Αν και όταν σκεφτόμαστε τι έχει απομείνει από τα σπίτια των αρχαίων, το μυαλό μας πάει στις κλίνες παρόλα αυτά δεν αποτελούν την πλειοψηφία των ευρημάτων που προκύπτουν από τις αρχαιολογικές ανασκαφές. Δεν υπάρχουν πολλά ευρήματα κλινών που να προέρχονται από κατοικίες (π.χ. πόδια κλινών ή άλλα τμήματα). Η χρήση φθαρτών υλικών όπως άχυρα, καλάμια και ξύλο σε συνδυασμό με το κλίμα της Ελλάδας που δεν ευνόησε την διατήρησή τους, μας έχει αφήσει με πολύ λίγα σχετικά ευρήματα. Όσα ευρήματα έχουν έρθει στο φως, είναι αυτά που φτιάχνονταν από ανθεκτικά υλικά, συνήθως χαλκό.

Όσο αφορά τη χρήση των κλινών, χρησιμοποιούνταν στην αρχαιότητα τόσο για κατάκλιση όσο και κατά τη διάρκεια δείπνων, αντί καθισμάτων.

αρχαίες ελληνικές ζωγραφιες στον τοιχο

Τραπέζια

Ανάμεσα στα ευρήματα που μέχρι τώρα έχουν έρθει στο φως βρίσκεται και η τράπεζα. Είναι κυρίως τρίπους (με τρία πόδια) ή τετράπους (με τέσσερα). Ήταν έπιπλα συνήθως απλά και ελαφριά. Οι τράπεζες ήταν φτιαγμένες από ξύλο, ενώ οι πιο πολυτελείς κατασκευάζονταν από ελεφαντόδοντο, ή ήταν διακοσμημένες με χρυσό, ασήμι, χαλκό. Πολλές φορές οι διαστάσεις τους είναι μικρές ώστε να χωρούν κάτω από μία κλίνη για τα συμπόσια. Πολλές φορές στα συμπόσια υπήρχε και ένας τραπεζοποιός, ένα άτομο που ήταν υπεύθυνο για την καλή και ομαλή διεξαγωγή του συμποσίου.

αρχαίες ελληνικές καρέκλες

Ανάκλιντρα

Οι αρχαίοι Έλληνες συνήθιζαν επίσης να κάθονται σε ανάκλιντρα, που συχνά είχαν και τον ρόλο κρεβατιού. Τα ανάκλιντρα είχαν ξύλινο σκελετό και καλύπτονταν από χαλιά και σκεπάσματα. Φρόντιζαν να φωτίζονται με λύχνους οι οποίοι έκαιγαν ελαιόλαδο.

Με πληροφορίες από: 

Δήμητρα Ανδριανού – Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Ινστιτούτο Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητας, www.istoria.grwww.elefsis.com.cy

Οι φωτογραφίες είναι από το hippocratesgarden.gr στην Κω

Ρούλα Κουτρομάνου, δημοσιογράφος